Geçtiğimiz Haftalarda Samanyolu Galaksisi'ndeki Dev Kara Deliğin İlk Fotoğrafı Çekildi.

Bu resmin ana paneli, kara deliğin yakınındaki büyük yıldızlardan üflenen sıcak gazı gösteren Chandra'dan (mavi) X-ışını verilerini içerir. NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu'ndan alınan farklı dalga boylarında kızılötesi ışığın iki görüntüsü, yıldızları (turuncu) ve soğuk gazı (mor) gösteriyor. Bu görüntüler, Sgr A* mesafesinde yedi ışıkyılı genişliğindedir. Yaklaşık 1.8 x 10-5 ışıkyılı (0.000018 ışıkyılı veya yaklaşık 10 ışık dakikası) çapındaki yeni EHT görüntüsünü gösteren bir çekim. (Kredi: X-ray: NASA/CXC/SAO; IR: NASA/HST/STScI. Ek: Radyo (EHT İşbirliği))

Geçen haftalarda, 12 Mayıs Perşembe günü, Event Horizon Teleskop işbirliğiyle Galaksimizin merkezindeki kara deliğin ilk görüntüsünü ortaya çıkardı. Sagittarius A* adı verilen bu kara delik, Güneş'in neredeyse 4 milyon kat kütleye sahip.

Fotoğrafta kara deliğin içinde bulunduğu karanlık bir bölgeyi, onun etrafında da yerçekimi gücüyle hareketlenmiş yüksek ısılı gazların yaydığı halka şeklindeki ışığı görebiliyoruz.

Fotoğrafta gördüğümüz bu halkanın çapı yaklaşık 60 milyon kilometre.

Şanslıyız ki bu kara delik dünyadan 26 bin ışık yılı ötede. Yani bize ulaşması ve tehlike yaratması mümkün değil.

Dünya'dan 26 bin ışık yılı ötedeki Sagittarius A* (Sgr A*), gökyüzünde ufacık bir nokta olarak gözüküyor. Bu kadar küçük bir noktayı mercekte yakalamak ve fotoğraflamak ise olağanüstü görüntü çözünürlüğü gerektiriyor.

EHT, fotoğrafı çekmek için dünya boyutundaki bir teleskobu taklit eden ve sekiz tane radyo anteni ile kurulan bir sistem kullanıyor. Bu sistem, 'very long baseline array interferometry (VLBI)' olarak biliniyor.

EHT ekibi, bu sistem ile çok yüksek çözünürlüğe ulaşılabildiğini, Ay'ın üstünde bir simidin bile görülebileceğini söylüyor. Sistemin yakaladığı bilgiyi ve verileri gördüğümüz fotoğrafa dönüştürmek için ise atomik saatler, çığır açıcı algoritmalar ve süper bilgisayarlar kullanılıyor.

Daha önce Messier 87 fotoğrafını gördüyseniz aradaki farkı merak ediyor olabilirsiniz. İki fotoğraf birbirine çok benziyor ama aralarında çok önemli farklılıklar var.

Sagittarius A Görüntüsünün Deşifresi

Sgr A*, Messier 87'de fotoğraflanan kara deliğin neredeyse binde biri kadar.

EHT ekibi üyesi ve University College London'dan Dr. Ziri Younsi, Sgr A*'nın bu yüzden daha dinamik olduğunu, etrafındaki halkanın içinde görülen sıcak gazların hareket ettiğini anlatıyor. Bu gazlar, kara deliğin içinde saniyede 300 bin kilometre hızında hareket ediyor.

Fotoğrafta daha aydınlık görülen noktalarda bulunan maddenin ise bize doğru hareket ettiği söyleniyor.

Sagittarius A* kara deliğinin çevresindeki bu hareketlilik, içinde tam olarak ne olduğunu anlamayı zorlaştırıyor. Bu yüzden de fotoğrafın oluşturulması diğerine kıyasla daha uzun sürdü.

Her iki kara delik için gerekli veriler 2017 yılında elde edildi. Ancak M87'deki kara delik, büyüklüğü ve dünyaya olan uzaklığı yüzünden Sagittarius A*'ya göre çok durgun gözüküyor.

M87'deki kara delik, Dünya'dan 55 milyon ışık yılı uzaklıkta.

Bilim insanları, bu yeni fotoğraftan elde edilen ölçümlerle kara delikler için kullandığımız fizik kurallarını gözden geçiriyor. Şimdiye kadar tespit edilenlerin ise Einstein'ın yerçekimi teorisi ile uyumlu olduğu ortaya çıkıyor.

Daha fazla bilgi için:

https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-61423367

KAYNAK: BBC News